H e k a t e
W mitologii greckiej bogini czarów i magii, a także
ciemności i świata widm. Córka tytana Peresa i tytanidy Asterii (wg innej
wersji Zeusa i Demeter). Czasem uważano ją
za boginię pokuty i zemsty. Często jej posągi stały na rozstaju dróg stąd
Rzymianie nadali jej przydomek Hekate Trivia. Z czasem jednak wizerunek bogini
bardzo się zmienił. Umiłowana przez bogów, faworytka Zeusa, któremu piastowała
dzieci, jest łaskawa dla ludzi: zsyła bogactwo, siłę i sławę, osłania
żołnierzy w bitwach i żeglarzy na morzu, czuwa nad sprawiedliwością w sądach.
W greckiej sztuce Hekate była przedstawiana jako kobieta o trzech twarzach -
psa, węża i konia. Szczególnie czczona przez orfików. Ofiary składano jej w
ostatni dzień miesiąca, były to jaja, ryby, cebula czasem też szczenięta,
czarne jagnięta i miód.
P e r s e f o n a
W mitologii greckiej córka Demeter i Zeusa, bogini
kiełkującego ziarna. Uprowadzona przez Hadesa, stałą się jego żoną i zarazem
panią podziemnego świata zmarłych.
Atrybuty Persefony to kłosy, maki, narcyzy i jabłko granatu. Persefona w
podziemiach spędzała tylko zimę. Wywoływało to smutek Demeter, która z tego
powodu zsyłała na świat chłód. Na wiosnę, kiedy Persefona powracała do matki
świat pokrywał się kwiatami. Na jesieni Demeter zaczynała odczuwać smutek
wiedząc o przyszłym rozstaniu z córką, co powodowało obumieranie całej natury.
W ten sposób starożytni Grecy wyjaśniali sobie następstwo pór roku.
W mitologii rzymskiej utożsamiana z Prozerpiną.
L i l i t h
Babilońska a także Sumeryjska, bogini nieba i ziemi. Zamieszkuje pustkowia, lasay i uroczyska. W legendach arabskich także żona Adama - z małżeństwa z Szatanem wydala na świat liczne grono demonów i duchów.
W folklorze żydowskim demonica, pierwsza żona Adama,
zanim jeszcze powstała Ewa. To ona Adama rozprawiczyła. Jednak jej
nienasycenie seksualne, niechęć do poddania się władzy Adama,
doprowadziły do tego, ze została z raju wywalona, (inna wersja mówi, że pod
wpływem czy to negatywnych emocji czy też seksualnej ekstazy wykrzyknęła
niewymawialne Imię Boga, którego mówić nie wolno).
Niektóre legendy mówią, że wróciła do Edenu w przebraniu
węża, aby zemścić się na Ewie, swojej rywalce. Inne czynią ja małżonka
Lucyfera, już po jego strąceniu z Nieba - lecz nawet i on nie mógł podołać jej
żądzom więc ją z powrotem wygnał. Mówi się też, że gdy Kain zabił Abla i
został wygnany przez Boga, Lilith przybyła do niego i była mu towarzyszką w
jego wędrówce.
Lilith, jako archetyp succuba, których potem narodziła tysiące, napastuje
śpiących spokojnie i samotnie mężczyzn. Także jako wampirzyca wysysa krew z
noworodków płci męskiej - Żydzi w komnacie porodowej odprawiali specjalne
rytualiki mające ochronić noworodka przed Lilith.
Symbolizuje nieskończoną dominację seksualną, dzikość., kobiecość w tej postaci, jakiej mężczyźni się obawiają i o jakiej fantazjują. Łączy w sobie seks i śmierć, dwa najbardziej pierwotne instynkty. Jej inwokowanie dla kogoś, kto ma jakieś kompleksy na tle seksualnym lub nie ma dobrego związku ze swoją kobiecością (to dotyczy tez mężczyzn) jest w bardzo dosłowny sposób niebezpieczne.
O z y r y s
Wchłaniając kolejne kulty obrastał w skomplikowaną,
wielowątkową symbolikę; władca zaświatów, sędzia zmarłych, symbol wegetacji,
odradzającej się przyrody, sił natury, wreszcie nawet bóstwo Nilu, księżyca,
nieba, słońca.
Jego imię jest niejasne - według zapisu hieroglificznego oznacza "siedzibę
oka". Wedle najpopularniejszych wątków teologii heliopolitańskiej był synem
Nut i Geba, ojcem Horusa, bratem (i mężem) Izydy oraz Seta. W walce o władanie
Egiptem (a więc pogłos predynastycznych walk plemiennych) zabity przez Seta i
poćwiartowany na 14 kawałków a potem wrzucony do Nilu. Z polecenia boga słońca
Re szakalogłowy bóg Anubis (po egipsku Anup) zabalsamował zwłoki, a Izyda przy
pomocy zaklęć magicznych przywróciła swego męża do życia, nie na ziemi, lecz w
Państwie Umarłych.
Egipcjanie wyobrażali je sobie m.in. jako pola, zwane "polami trzcin", kiedy
indziej "polami pokarmów". Zmarły po śmierci miał się udawać na sąd sprawowany
przez 42 sędziów w obecności Ozyrysa; w czasie sądu
serce zmarłego było ważone. Wyrok sądu pośmiertnego nie był jednak zależny od
ziemskich uczynków: zmarłemu bowiem do trumny wkładano zbiór zaklęć,
przypowieści, hymnów, modlitw i formuł magicznych, które dziś nazywamy ogólnie
Księgą Umarłych. Dzięki niej zmarły osiągał moc nad bogami i innymi bytami
zaświatowymi, a także nad sędziami pośmiertnymi i sam stawał się Ozyrysem. W
tych warunkach sąd pośmiertny i ważenie serca stawało się czczą formalnością.
Człowiek, którego nie było stać ma kupno Księgi Umarłych, umierał tzw. drugą -
wieczną śmiercią. Bogiem zmarłych stał się jednoznacznie dopiero za V dynastii
- ten jego aspekt ulegał z czasem "demokratyzacji": pierwotnie jedynie władcy,
od Średniego Państwa już każdy Egipcjanin po śmierci miał prawo nazwać się "Ozyrysem".
Przedstawiany w postaci mumii władcy z koroną atef na głowie, w rękach trzymał
berło (heka) i bicz (nechacha); głównym ośrodkiem kultu było Abydos.
O d y n
Najwyższy z bogów nordyckich z dynastii Azów, odpowiednik
południowo germańskiego Wodana bóg wojny i wojowników, bóstwo mądrości, poezji
i magii.
Atrybutami Odyna jest kruk, wilk i włócznia. Posiada dwa kruki - Hugina (Myśl)
i Munina (Pamięć), które codziennie przynoszą mu informacje co się dzieje w
dziewięciu światach i dwa wilki - Geri (Zachłanny) i Freki (Srogi), które
żywią się mięsem ze swego talerza w Valhalli. Odyn zasiada na tronie
Hlidskjalf, mającym taką właściwość, że widać z niego wszystko co dzieje się w
dziewięciu światach.
Włócznia Odyna Gungnir, przynosiła zwycięstwo stronie, po której walczyła w
bitwie. Symbolem jego jest krzyż umieszczony w okręgu, znany jako krzyż
celtycki.
Odyn
odznacza się prawdziwą mądrością by ją posiąść poświęcił jedno oko, dajac je
Mimirowi w zamian za napicie się ze studni wiedzy Mimira. Następnie Odyn
powiesił się na drzewie Yggdrasil na dziewięć dni, przebity własną włócznią,
przez co nauczył się dziewięciu magicznych pieśni i osiemnastu run. To właśnie
jemu przypisuje się odkrycie pisma runicznego i odkrycie jego magicznej mocy.
Swą mądrość wykorzystywał przy czynieniu czarów, rozwiązywaniu zagadek - miał
dar poznawania ludzkich myśli. Był również bogiem wojowników i ich przywódców
- cechowała go gwałtowność, ale również spryt i przebiegłość na polu walki.
Zmarłych w boju wojowników gromadził w swoim domu w Asgardzie w Walhalli,
gdzie oczekiwali z nim ostatniej bitwy przy końcu świata Ragnaröku.
Według niektórych podań posiada on Walkirie, które zbierają dla niego połowę wojowników poległych w bitwie. Odyn przebiera się czasem za swego niepozornego sobowtóra Oda, aby go nikt nie rozpoznał. W tej postaci ożenił się z Freją na jedną noc, a potem uciekł. Odyn posiada ośmionogiego konia, Sleipnira zdolnego podróżować poprzez światy (Asgard, Midgard, Niflgard). Koń został mu podarowany przez Lokiego, boga oszustw.
Jednym z przydomków Odyna jest Yggr lub Ygg (Straszliwy). Przydomek ten stanowi część nazwy Yggdrasil odnoszącej się do "Drzewa Świata", na którym znajdowały się Asgard, Midgard, Utgard i Hel.
H e l
W mitologii nordyckiej władczyni krainy zmarłych
śmiercią naturalną - Niflheimu (niekiedy utożsamianej z lodowym piekłem),
personifikacja śmierci, córka boga imieniem Loki i przerażającej olbrzymki Angrody.
Hel to także pierwotna nazwa piekła w mitologii norweskiej. Dostęp do tej krainy wiedzie przez jaskinię o nazwie Gnipahellir i jest strzeżony przez dwugłowego psa o imieniu Garm. Najgłębiej umieszczoną częścią tej krainy jest Nastrond, przedstawiany jako kraina poprzecinana rwącymi strumieniami i rozlanym wokół morzem kwasu i jadu, w którym brodzą najgorsi przestępcy, zdrajcy, itp. Tam też mieści się siedziba Nidhogga, potwornego smoka, który zjada korzenie Yggdrasilu, Drzewa Świata.
K a l i
Hinduska bogini śmierci, pogromczyni demonów; najbardziej
przerażająca ze wszystkich bogiń hinduistycznych. Kali ("Czarna" lub "Czas")
jest ciemnoskóra i wychudzoną, z wielkimi kłami boginią. Odziana w tygrysią skórę i
makabryczny naszyjnik z nagich czaszek; pojawia się najczęściej na polach
bitewnych lub na miejscach kremacji.
Powiadają, że wyskakuje z czoła bogini
wojny Durgi, kiedy ta wpada w złość. Jej okrucieństwo jest bezgraniczne, a w
trakcie bitwy jest w stanie tak zatruć się krwią, że może spowodować
zniszczenie całego świata. Czasami przedstawiana z wężami wplecionymi we
włosy.
S e t
Najstarszą znaną nam personifikacją mrocznej części ludzkiej natury jest egipski Bóg Set. Jego istnienie uwidaczniało się przez wieki. Pierwsze podania na temat Seta pochodzą z czasów sprzed 3200 lat p.n.e., a nawet według dokładniejszych źródeł sprzed 5000 lat p.n.e. Imię Seta w dosłownym tłumaczeniu znaczy tyle co ”ten który rzeźbi w kamieniu”. Bóg ten jest słusznie kojarzony z procesem inicjacji, czyli stawania się coraz bardziej samodzielnym, zdanym tylko na siebie.
Set w czasach predynastycznych był w istocie niepodważalnym Bóstwem przedstawianym przez kapłanów wschodu jako Bóg wymarłej egzystencji. Szerzył skrajne i radykalne zmiany związane z bytem, w szczególności z kwestią narodzin, procesu inicjacji, śmierci w walce oraz odrodzenia poprzez ceremonię otwarcia ust. Po raz pierwszy kultywowano Seta na ziemiach wschodniej części Delty. Jego kult szybo rozszerzał się na terenach Egiptu, gdzie identyfikowano go z lokalnymi Bóstwami inicjacji. Głównymi dowodami świadczącymi o szczególnym kulcie Seta są: Kharga znajdujące się na południu miejsce, gdzie mieszkały pierwsze ludy Nilu oraz osada Obos, w której to Set był utożsamiany z lokalnym Bogiem Ash. Nawet wielkie piramidy miały specjalnie otwory tak, by dusza króla mogła wzlatywać do gwiazdy Alfa Draconis, która była uważana za gwiazdę Seta położonej w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy.
Set pierwotnie czczony jako Bóstwo nocy popadł w niełaskę podczas rozkwitu kultu Słońca w IV dynastii. Za czasów Środkowego Królestwa Set ograniczał się do bycia symbolem Górnego Nilu, jego kult uwidaczniał się tylko podczas festiwali jemu poświęconych. Działo się to w czasach, gdy Set został oskarżony o morderstwo Ozyrysa, Boga pojawiającego się za czasów III dynastii, który pierwotnie zginął w wodnych odmętach. Nie istotne jest jednak to jak ”zły” był Set, jego funkcją było rozwijanie granic istnienia oraz powrót do energii Chaosu, płynącej z nieustającego wnętrza. Bóg ten był mrokiem, który spajał w jedność egipskie światło.
Morderstwo
Ozyrysa jest zniszczeniem jarzma nałożonego przez społeczeństwo,
akceptacjąprogresu ciała i umysłu oraz kultu samego siebie, po to by zatrzymać
proces stagnacji. W późniejszych czasach Set był identyfikowany z Bogiem
Hyksosów ( jeden z dawnych ludów, który przybył do Egiptu ) do tego stopnia,
iż ustanowili oni swoją stolicą jedno z antycznych miejsc Setian – Avaris.
Niewiele wiadomo o religii Hyksosów, ani o ich praktykach magicznych, chociaż
pozostałości po nich, jakie dotychczas zostały odnalezione, świadczą o dużym
bogactwie ich kultury. Wiadomo również, że byli oni świetnymi jeźdźcami. Za
ich panowania Egipt okrył się złą sławą, mimo to konie, jako symbol złych
Setian, przetrwały w kulturze i sztuce do dziś. Hyksosi rządzili przez prawie
200 lat.
Kolejny rozkwit setiańskiej myśli miał miejsce w początkach XVIII dynastii, lecz swój szczyt osiągnął w XIX oraz XX., kiedy to rodzina wyznawców Seta z Tanis zasiadła na egipskim tronie. W tym czasie granice państwa znacznie się poszerzyły, a Set stał się bardzo popularnym Bóstwem. Ogromny kult Boga znajdował odzwierciedlenie w imionach faraonów, takich jak Seti ( czyli Człowiek Seta ) lub Setnakt ( czyli Set jest Potężny ). W tych czasach powstały również dwa bardzo ważne setiańskie teksty. Pierwszy z nich to opowiadanie o dwóch braciach, mówi jak Set ( występujący w roli Boga Bata, co znaczy władca świata ) przechodzi poważne metamorfozy ( Xeperu ), które zmieniają go w gwiazdę w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy. W ten sposób Set staje się naszym wzorcem jako postać, która własnym trudem, magicznymi umiejętnościami oraz dzięki przeciwstawieniu się staremu światu stał się Bogiem. Drugim tekstem była księga ”Poznawanie Duchowych Sił Re oraz upadek Apopa”. Została ona wykuta na wybranych przygranicznych monumentach przez Ramzesa III, syna Setnakta. Zawierała magiczną formułę ochronną. Po pierwsze opowiadała ( z perspektywy pierwszej osoby ) jak wielki nienazwany Bóg przybywa do Królestwa Umysłu by ”stać się” jako Bóg Xephra. Po drugie mówi o tym, że magia jest jedną z sił Seta, która zabija Apopa - smoka iluzji. Set ponadto służy nam jako wzór, który pokazuje w jaki sposób Setianie powinni niszczyć złudzenia w swoim życiu. Z początkiem XXII dynastii Egipt zaczął upadać, Set był wówczas zatrważająco źle przyjmowanym Bóstwem. Zaprzestano jego kultywowania niemalże wszędzie z wyjątkiem oaz i Teb. W mieście tym obrzęd Seta był tłumiony przez Kult Monta, tebańskiego pana wojny. Z czasem gdy Egipt ulegał destrukcji obracając w niwecz swoją dawną wielkość Set, egipski pan ciemności zaczął upodabniać się do znanego nam Szatana.
Trzeci rozkwit kultu Seta był związany z przybyciem Greków do Egiptu, było to za czasów, kiedy niepodlegli i pełni wiary we własne możliwości Helleni zaczęli ożywiać wiarę w Seta przynoszącego świetlisty progres. Sukces połączonych sił greckiej i egipskiej magii, pomimo rzymskich prześladowań, sprawił, że filozoficzno-magiczne aspekty Setiańskiej tradycji dotarły aż do wybrzeży Brytanii. W trzecim stuleciu naszej ery nastąpił szczyt setaiańskiego hermetyzmu. Razem z nadejściem chrześcijaństwa jako panującej religii znów zaczęto gardzić indywidualizmem na rzecz poniżającego egalitaryzmu, który dla Setian był nie do przyjęcia. W rezultacie Set podzielił los wielu innych bóstw nie-chrześcijańskich – został utożsamiony z Szatanem i praktycznie zniknął z egipskiej magii.